Próby wątrobowe, znane również jako badania biochemiczne wątroby, to zestaw badań laboratoryjnych mających na celu ocenę funkcji wątroby oraz wykrycie ewentualnych uszkodzeń tego narządu. Choć nazwa „próby wątrobowe” jest umowna i historyczna, to w praktyce medycznej termin ten nadal bywa stosowany. Badania te pozwalają na ocenę integralności miąższu wątroby oraz stopnia ewentualnego uszkodzenia narządu.
Kiedy warto przeprowadzić badania biochemiczne wątroby?
Badania wątroby warto przeprowadzać profilaktycznie raz w roku. Są one szczególnie ważne w przypadku podejrzenia chorób wątroby, zatruć i u osób z problemami alkoholowymi. Dodatkowym wskazaniem do ich wykonania mogą być objawy takie jak: nudności i wymioty, biegunki, ból pod żebrami lub w klatce piersiowej, regularne krwawienia z nosa i dziąseł, wzdęcia i gwałtowna utrata masy ciała.
Objawy te, zwłaszcza gdy występują wspólnie, mogą świadczyć o problemach z wątrobą i wymagają konsultacji z lekarzem. Na podstawie wyników badań może on ocenić funkcje metaboliczne i wydzielnicze wątroby. Tzw. próby wątrobowe pozwalają także określić ewentualny stopień uszkodzenia komórek tego narządu.
Główne badania laboratoryjne w diagnostyce chorób wątroby
Badania biochemiczne wątroby polegają na oznaczeniu stężenia wybranych enzymów. Najczęściej są nimi:
- Aminotransferaza alaninowa (ALT) – enzym występujący głównie w cytoplazmie hepatocytów.
- Aminotransferaza asparaginowa (AST) – występuje zarówno w mitochondriach, jak i cytoplazmie komórek wątrobowych.
- Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) – enzym błonowy, którego aktywność jest obserwowana w wielu narządach, w tym w wątrobie.
- Fosfataza zasadowa (ALP) – enzym wykorzystywany w diagnostyce cholestazy. ALP jest produkowany nie tylko w wątrobie, ale także w kościach, jelicie i łożysku.
Zbyt niskie lub zbyt wysokie wartości poszczególnych enzymów mogą świadczyć o różnych zaburzeniach i chorobach. W przypadku diagnostyki problemów z wątrobą porównuje się ze sobą poszczególne parametry.
O czym mogą świadczyć wyniki prób wątrobowych?
Wyniki badań biochemicznych wątroby (potocznie „prób wątrobowych”) pomagają zdiagnozować uszkodzenia i choroby wątroby. Lekarz dokonuje interpretacji wyników, przyglądając się wartościom poszczególnych parametrów oraz ich stosunkom. I tak:
- Zwiększenie aktywności AST i ALT w stosunku do ALP może wskazywać na uszkodzenie wątrobowokomórkowe.
- Zwiększenie aktywności ALP w stosunku do AST i ALT może świadczyć o uszkodzeniu cholestatycznym.
- W chorobach cholestatycznych wzrost stężenia bilirubiny może świadczyć o utracie ponad połowy zdolności wydzielniczych wątroby.
- W przypadku alkoholowej choroby wątroby, aktywność AST jest zwykle większa niż ALT.
Pamiętaj, że wyniki badań należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Podsumowując, próby wątrobowe są ważnym narzędziem w diagnostyce chorób wątroby. Pozwalają one na wczesne wykrycie problemów związanych z funkcjonowaniem wątroby, co często umożliwia podjęcie skutecznego leczenia i zapobiegania dalszym komplikacjom. Podstawowe badania wątroby można wykonać w Punktach Pobrań, dostępnych niemal w każdym większym mieście.
